زندگی و چالش‌های داریوش سوم در برابر اسکندر مقدونی

به گزارش پارسینه، داریوش از خانواده‌ای سلطنتی اما نه چندان بانفوذ برخاسته بود و به قدرت رسیدنش غیرمنتظره بود. او در ابتدا شجاعت‌هایی نشان داد و در نبردهای اولیه موفقیت‌هایی کسب کرد. به‌ویژه در نبردی تن‌به‌تن در لشکرکشی اردشیر سوم علیه قبیله‌ی کادوسیان، داریوش درخشش داشت و به ارتقای جایگاه خود در امپراتوری هخامنشی رسید. اما او در نهایت در یک بحران به سلطنت رسید.

پادشاهی از دل بحران

بعد از مرگ اردشیر سوم، که توسط یکی از خواجه‌های درباری به نام «باگواس» به قتل رسید، بحران‌هایی در امپراتوری ایران رخ داد. باگواس تلاش کرد تا پسر اردشیر را بر تخت بنشاند، اما در نهایت داریوش سوم به‌عنوان شاه جدید تاج‌گذاری کرد. اگرچه باگواس فکر می‌کرد داریوش یک مهره‌ی تحت سلطه خواهد بود، اما او به‌سرعت باگواس را وادار کرد تا جام زهر را خود بنوشد.

استراتژی‌های ایران در برابر تهدید اسکندر

در همان زمان که مقدونی‌ها در حال گسترش قدرت خود در منطقه بودند، امپراتوری ایران هنوز درگیر مسائل داخلی بود. دربار ایران با شورش‌های مختلفی در بابل و مصر مواجه بود و نتواست به‌طور جدی به تهدید اسکندر مقدونی توجه کند. فرماندهان ایرانی تصمیم به استفاده از استراتژی سنتی در مقابله با حملات خارجی گرفتند: تقویت مخالفان مقدونیان در یونان. این استراتژی در ابتدا موفقیت‌آمیز بود، اما بعد از ورود اسکندر به آسیای صغیر و شکست ایرانیان در نبرد گرانیکوس، وضعیت تغییر کرد.

نبردهای حساس: ایسوس و گوگمل

در نبردهای ایسوس (۳۳۳ پیش از میلاد) و گوگمل (۳۳۱ پیش از میلاد)، داریوش با اسکندر روبه‌رو شد. در ابتدا او سعی داشت با استفاده از برتری عددی ارتش خود، اسکندر را شکست دهد. اما اشتباهاتی در انتخاب زمین نبرد و استراتژی‌های جنگی او باعث شد که در هر دو نبرد شکست خورده و مجبور به فرار شود.

چرا داریوش از نبرد فرار کرد؟

منابع تاریخی مختلف، دلایل متفاوتی برای فرار داریوش از میدان نبرد مطرح می‌کنند. برخی از مورخان مانند آریان معتقدند که او به دلیل ترس و بزدلی از میدان جنگ فرار کرد. با این حال، برخی منابع دیگر تأکید دارند که داریوش ابتدا مقاومت کرد، اما در نهایت مجبور به عقب‌نشینی شد. در هر صورت، فرار او موجب فروپاشی ارتش ایران شد و در نهایت، اسکندر در پی این شکست‌ها، به سرعت ایران را تحت سلطه خود درآورد.

خیانت و مرگ داریوش

پس از شکست‌های سنگین، داریوش به مناطق دورافتاده‌تر امپراتوری ایران عقب‌نشینی کرد تا ارتش جدیدی تشکیل دهد. اما در این هنگام، گروهی از نجیب‌زادگان ایرانی به او خیانت کردند. آن‌ها داریوش را اسیر کرده و در نهایت او را با ضربات خنجر کشتند. مرگ او باعث تسریع سقوط امپراتوری هخامنشیان و فتح ایران توسط اسکندر شد.

تصویر نهایی داریوش در تاریخ

با توجه به منابع تاریخی که عمدتاً توسط پیروزی‌های غربی نوشته شده‌اند، تصویر داریوش سوم بیشتر به‌عنوان یک پادشاه ضعیف و ترسو ترسیم شده است. اما واقعیت این است که او در شرایط بحرانی و تحت فشارهای شدید، تلاش‌های زیادی برای حفظ امپراتوری خود انجام داد. تنها مشکل این بود که استراتژی‌های سنتی او در برابر تهدیدات جدید کارایی نداشتند.