.svg)
تفریح و فرهنگ ایرانیان، قربانی شوک‌های اقتصادی و جهش‌های ارزی
بررسی‌ها نشان می‌دهد به هنگام شوک‌های منفی اقتصادی سطح قیمت کالا و خدمات گروه تفریح و فرهنگ به طور قابل توجهی افزایش یافته و همین اتفاق باعث حذف تدریجی فعالیت‌های تفریحی و فرهنگی از سبد مصرفی خانوار ایرانی شده است.
به گزارش پارسینه به نقل از اکوایران، در سال ۹۷ پس از خروج آمریکا از برجام و تشدید تحریم‌ها و جهش ارزی، دولت برای کاهش شدت تورم از ارز ترجیحی رونمایی کرد. ارز ۴۲۰۰ به کالا و خدمات اساسی اختصاص یافت که گروه تفریح و فرهنگ از آن مستثنی بود. به همین دلیل، در این دوره تورم نقطه‌ای گروه تفریح و فرهنگ از تورم کل پیشی گرفته و به بیش از ۷۵ درصد رسیده است. این در حالیست که در دوره برجام تورم نقطه‌ای این گروه به زیر ۱۰ درصد رسیده بود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در دورانی که به اقتصاد کشور شوک‌های منفی وارد شده و هزینه‌های اساسی زندگی افزایش یافته، خانوارهای ایرانی از فعالیت‌های تفریحی و فرهنگی خود را کاسته است. زیرا یکی از اولین گروه‌هایی که موج‌های تورمی به آن اصابت می‌کرد، گروه تفریح و فرهنگ بوده‌اند. همچنین، کالا و خدمات این گروه شامل حال سیاست‌های حمایتی دولت نبوده‌اند.
بخش تفریح و فرهنگ یکی از اجزای مهم سبد خانوارهاست. بدین جهت که این بخش تاثیر مستقیم و بسزایی بر سلامت روان، کیفیت زندگی و رفاه دارد. بخش تفریح و فرهنگ طیف وسیعی از فعالیت‌ها و محصولات فرهنگی و تفریحی است که از سینما، تئاتر و کتاب تا تورهای گردشگری را در بر می‌گیرد. بررسی تغییرات تورم نقطه به نقطه در این بخش می‌تواند نشان‌دهنده تغییرات هزینه‌های زندگی و تاثیرات سیاست‌های اقتصادی بر رفاه عمومی باشد.
اثر تحریم‌ها بر تفریح و فرهنگ
با شروع تحریم‌های بین‌المللی در ابتدای دهه ۹۰، اثرات منفی آن علاوه بر سایر بخش‌های اقتصاد، بر بخش تفریح و فرهنگ نیز نمایان است. به دنبال افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در کشور، تورم نقطه‌ای تفریح و فرهنگ نیز با سیری صعودی در اردیبهشت ۹۲ به ۵۸ درصد رسیده که تا آن موقع چنین رقمی را تجربه نکرده بود. تورم نقطه‌ای کل نیز در خرداد همان سال به عدد قابل توجه ۴۲.۲ درصد رسیده است.
پس از آن، دوره ریاست جمهوری حسن روحانی با وعده مذاکره و رفع تحریم‌ها، چشم‌اندازها از اقتصاد مثبت شده و تورم نقطه به نقطه کل و بخش تفریح و فرهنگ روندی افزایشی را آغاز کرده‌اند. به‌طوری‌که، از زمستان سال ۹۲ تورم نقطه‌ای کل و بخش تفریح و فرهنگ به زیر ۲۰ درصد رسیده‌اند و از سرعت رشد قیمت‌ها کاسته شده است.
ارز ترجیحی چه بلایی بر سر تفریح آورد؟
با امضای توافقنامه برجام در سال ۹۴ و بهبود چشم‌انداز اقتصادی، تورم بخش تفریح و فرهنگ و کل از مهر ۹۴ به زیر ۱۰ درصد رسیده است. کمترین تورم نقطه به نقطه کل در مهر ۹۵ با ۴.۶ درصد و گروه تفریح و فرهنگ در آذر ۹۵ با ۵.۷ درصد ثبت شده است.
با خروج آمریکا از برجام و تشدید تحریم‌ها علیه ایران، تورم نقطه‌ای کل و بخش تفریح و فرهنگ سیری صعودی به خود گرفته است. در سال ۹۷، با توجه به رکود اقتصادی و جهش ارزی، دولت تصمیم به تخصیص ارز ترجیحی به برخی از کالاهای اساسی و ضروری گرفت. با این حال، ارز ۴۲۰۰ نمی‌توانست به کالا و خدمات تفریحی و فرهنگی تعلق گیرد و این بخش تاثیر زیادی از نوسانات ارزی و افزایش قیمت‌ها تجربه کرده است.
به طوری که، در اردیبهشت ۹۸ تورم نقطه‌ای بخش تفریح و فرهنگ رکورد ۷۵.۷ درصدی را به ثبت رسانید. تورم نقطه‌ای کل نیز در این ماه به بالای ۵۰ درصد رسیده است. عدم همسویی تورم نقطه به نقطه کل و گروه تفریح و فرهنگ در سال‌های ۹۷ و ۹۸ نیز به‌دلیل عدم تخصیص ارز ترجیحی به این بخش است. به همین دلیل، افزایش نرخ ارز و سطح عمومی قیمت‌ها بیشتر بر این گروه تاثیر گذاشته و منجر به جهش تورمی در آن شده است.
گروه تفریح و فرهنگ زیر تیغ جراحی اقتصادی دولت
در دوران کرونا نیز به دلیل تعطیلی مراکز تفریحی و فرهنگی، شاهد نوسان‌هایی در این بخش است. به طور کلی، از ابتدای سال ۹۹ تورم نقطه‌ای بخش تفریح و فرهنگ به بالای ۳۰ درصد رسیده است. نوسانات تورم نقطه‌ای کل نیز با تورم نقطه‌ای بخش تفریح و فرهنگ در این دوره همسو بوده است.
در ابتدای سال ۱۴۰۱، دولت سیزدهم تصمیم به حذف ارز ترجیحی گرفت و این تصمیم روند تورم کشور را بیش از پیش موج دار کرد. البته از آنجایی که به بخش تفریح و فرهنگ ارز ۴۲۰۰ تخصیص نیافته بود، این بخش از اثر تورمی حذف ارز ۴۲۰۰ مصون مانده است. ولی تورم نقطه‌ای کل بالا رفت و در فروردین ۱۴۰۲ به نقطه اوج خود در ۵۵.۵ درصد رسید. به همین دلیل، روند تورم نقطه‌ای کل و بخش تفریح و فرهنگ در سال ۱۴۰۱ و اوایل ۱۴۰۲ هم راستا نیستند. از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا پایان آبن ماه نیز شاهد روند افزایشی تورم نقطه‌ای کل هستیم. این در حالیست که تورم نقطه‌ای گروه تفریح و فرهنگ در این دوره نزولی بوده است.
به هنگام شوک‌های منفی، بخش تفریح و فرهنگ از بخش‌هایی بوده که بیشترین نوسانات را داشته و این اتفاق باعث شده تا حضور آن از سبد خانوارهای ایرانی کمرنگ‌تر شود و مردم کمتر برای آن هزینه کنند. می‌توان از این اتفاق نتیجه گرفت که به هنگام دوران مشقت بار اقتصادی، یکی از اولین گزینه‌هایی که خانوارهای ایرانی از سبد مصرفی‌شان حذف می‌کنند، فعالیت‌های تفریحی و فرهنگی است که نشان از کیفیت و رفاه پایین زندگی آن‌ها می‌دهد.
ارسال نظر